Kleuren en Dimensies

Iedereen heeft wel gehoord van de primaire kleuren: rood, geel en blauw. Met deze drie kleuren verf kan je alle andere kleuren maken. Verf filtert het licht: hoe meer verf je bij elkaar gooit, hoe donkerder, bruiner het wordt. Als je werkt met kleuren licht in plaats van verf, gebruik je een ander drietal primaire kleuren.

Beeldschermen, televisies, camera’s, fototoestellen en projectoren werken met rood groen en blauw. Ook de kleuren op een website geef je met dit drietal kleuren aan. Met deze drie kleuren licht kan je alle, voor mensen zichtbare kleuren maken.

Zwart-wit werkt veel eenvoudiger. Als je een plaatje tekent en het opslaat in de grijswaarden-modus, dan sla je van alle puntjes in het plaatje alleen de hoeveelheid wit op. Hoe meer, hoe witter. Geen wit, dat is helemaal zwart. Maximaal wit, is helemaal wit. Alle grijstinten er tussenin kun je zo maken.

Met de RGB-kleuren gebruik je dus drie waarden, voor elk van de kleuren rood, groen en blauw één. In een zwart-wit systeem ken je maar één enkele grijswaarde. Dat doet me denken aan de manier waarop geld werkt.

Stel je voor, je leeft in een wereld die waarde hecht aan hoogte. Hoe hoger iets is, hoe waardevoller. Het kan mooi of lelijk zijn, eetbaar of giftig, geel of paars, rond of vierkant, en hoog of laag. Energierijk of energie-arm. Levendig of doods. Recyclebaar of niet-recyclebaar.

In het voorbeeld is van al deze eigenschappen alleen de * hoogte * belangrijk. De rest doet niet terzake. Een toetsenbord is vrij laag, 5 centimeter. Net iets voordeliger dan een tennisbal. Een tennisracket valt om en ligt plat en is dus nog goedkoper dan een toetsenbord. Een paar gouden oorbellen zijn nog goedkoper, want ze zijn lager.

Kunt u meekomen in dit wereldbeeld? Alle waarden worden platgeslagen tot een enkelvoudige waarde. Deze waarde, de hoogte, is voor ons niet zo belangrijk, maar wie zijn wij om te oordelen over het waardensysteem van een ander?

Dimensies in de ruimtelijke wereld

Ons eigen waardesysteem, geld, is net zo primitief. Alle waarden worden platgeslagen tot een enkelvoudige waarde, één dimensie: de waarde in geld. Dit noemen we zwart-wit geld: er wordt maar een enkele waarde vastgelegd, uit alle waarden die oorspronkelijk aanwezig waren. Net als bij zwart-wit plaatjes en -televisies.

We zouden al een stuk verder komen als we, net als bij de kleuren, drie aparte waarden zouden onthouden: eentje voor rood, eentje voor groen, eentje voor blauw. Dan hebben we drie dimensies, voor drie heel verschillende dingen die je niet door de war moet zien te halen. Als je wilt weten hoe groot een kubus is, tel je ook niet de lengte, breedte en hoogte bij elkaar op!

Kleureneconomie een waarderingssysteem waarin de prijs van elk product of dienst wordt weergegeven met de kleuren rood, groen en blauw.

Wat de kleuren precies betekenen, dat zullen we straks uitleggen. Maar als je dit waardensysteem gebruikt, kom je erachter dat méér niet beter is. We zoeken juist balans. Evenwicht in plaats van groei en winst. Op deze manier verschuift ook het hele economisch spel. Alle regels worden van voor af aan herschreven.